Thomas Mann: Buddenbrooks

Omdat het thema van de afgelopen boekenweek Duitsland was leek het me een goed idee weer eens een Duits boek ter hand te nemen. En dan bij voorkeur een Duitstalig boek. Ik had niet al te veel keuze en na lezing van de eerste pagina's van Felix Krull en van Buddenbrooks van Thomas Mann, koos ik het laatste. Met name omdat ik van het eerstgenoemde boek niet al te lang geleden de kortere oerversie heb gelezen.

De eerste roman van Thomas Mann is een lijvige familieroman over de familie Buddenbrooks, met in het centrum van de handeling de twee broers Thomas en Christian en met name in het eerste deel van het verhaal, hun zus Tonie. Na de dood van Thomas verschuift de handeling naar zijn zoon Hanno, de kwetsbare en muzikale erfopvolger.

Het boek opent met een feest. Konsul Johann Buddenbrook heeft een nieuw en bijzonder groot huis gekocht en nodigt vrienden en familie uit. Thomas, Christian, Tonie en Klara, de vier kinderen, zijn er bij, en ook hun grootouders zijn aanwezig. Johann staat aan het hoofd van een grote graanhandel in Lübeck met vele schepen op zee. Thomas wordt naar Amsterdam gestuurd om daar in de leer te gaan over hoe je handel drijft, Christian gaat naar Londen en Zuid-Amerika. Tonie blijft achter in het ouderlijk huis en wordt na enig tegenstribbelen uitgehuwelijkt aan de heer Grünling uit Hamburg. Deze wordt vanaf het begin als onbetrouwbaar neergezet door Thomas Mann en het is duidelijk dat Tonie absoluut niet met hem wil trouwen. Maar zaken gaan voor de wil van het meisje en haar broer Thomas weet haar er van te overtuigen dat het beter is voor het bedrijf als ze wel met hem trouwt.

Daarmee gaat het eerste deel voornamelijk over de wederwaardigheden en de huwelijksperikelen van Tonie. Pas als Thomas terugkeert van zijn buitenlandse leerstage in Amsterdam verschuift de aandacht naar zijn carrière als hoofd van het familiebedrijf. Ook die verloopt niet zonder slag of stoot. Hij trouwt met Gerda, een vrouw die hij in Amsterdam heeft ontmoet en die samen met Tonie op een privéschooltje heeft gezeten. Bij de beschrijving van de roodharige Gerda herhaalt Thomas Mann steeds dat haar bruine ogen met blauwe schaduwen omringd zijn, wat een gevoel van dreiging geeft aan haar persoonlijkheid.

Het voert te ver om dit dikke boek in zijn geheel na te vertellen en het zou ook zonde zijn te veel te verklappen. Maar het bevat ongelooflijk veel prachtige scènes zoals die waarin Tonie ontdekt dat haar tweede man vreemd gaat en die waarin een oude senator overlijdt. Alles wordt met zoveel humor en ironie beschreven, in die prachtige stijl waarin Thomas Mann uitblinkt. Tegelijkertijd bevat het de diepgang en alle thema's van Thomas Mann uit zijn latere boeken, met name de muziek en de dood. Dat laatste met name in één van de laatste hoofdstukken waarin kleinzoon Hanno een improvisatie speelt op de piano, weergegeven als een storm en een doodsstrijd tegelijk.

Pas las ik ergens dat de belangrijke en diepgaande televisieseries waar iedereen zo graag naar kijkt zoals House of Cards en Homeland te vergelijken zijn met de ouderwetse romans die vaak ook in delen als feuilleton werden geserveerd. Daarin leef je net als bij die series helemaal mee met de hoofdpersonen die bijna familie van je worden. Aan het einde is het jammer dat het moment is gekomen om afscheid van de Buddenbrooks te nemen.