Otto Weininger
Vorig jaar maart schreef Arnon Grunberg onder de naam Marek van der Jagt en ter ere van de maand van de filosofie een boekje van honderd pagina's over Otto Weininger. Ondertitel is "of Bestaat de jood?" In dit boekje gaat het vooral om het hoofdwerk van Weininger, de studie Geslacht en karakter. Een antisemitisch geschrift waarin de schrijver volgens Van der Jagt probeert een einde te maken aan de jood en de vrouw in zichzelf. Aan het einde van dit boek maakt ook Marek van der Jagt een einde aan zichzelf want: "hij heeft geen functie meer, en daarmee ook geen identiteit. Hij moet doen wat ik nog niet kan: sterven." Otto Weininger kon het wel, sterven. Hij schoot zichzelf in 1903 dood in één van de huizen waarin Beethoven geleefd had.Het boek bevat verrassende ideeën en inzichten over identiteit. Vrouwen en joden bezitten volgens Weininger geen identiteit. Vrouwen ontlenen hun identiteit aan de man en joden zijn onzichtbaar. Eigenlijk zijn vrouwen en joden inwisselbaar en, naar ik vandaag in de krant lees naar aanleiding van de opera Der Hund, gelijk aan de hond. "Zoals de vrouw alleen bestaat bij de gratie van de blik van de man, zo bestaat de jood alleen bij de gratie van de antisemitische blik." Jodendom, sexualiteit, vrouwelijkheid en (verborgen) homoseksualiteit worden door elkaar heen geroerd tot een intrigerend soepje. Niet dat het me uitnodigt het boek van Otto Weininger te lezen, daarvoor wordt het als te onleesbaar gepresenteerd. Nog een citaat: "Hij stelt dat de vrouw niets is dan sexualiteit. Als zij zich interesseert voor niet-sexuele zaken is dat om indruk te maken op de man. De vrouw masturbeert niet zoals de man om een einde te maken aan haar sexuele opwinding, maar juist om die opwinding te verlengen en te verhevigen." Vrouwelijke mannen zijn Casanova's en zitten voortdurend achter de vrouwen aan, echte mannen onthouden zich van sex.
Merkwaardige gedachten die Marek van der Jagt nogal serieus neemt. De humor van de meeste van zijn boeken ontbreekt nogal. Dat was de reden dat ik in het begin nogal moeite had om verder te lezen, maar eenmaal gegrepen door de intrigerende gedachten over mannen, vrouwen, (homo)sexualiteit, identiteit, schrijven en romans die Van der Jagt naar aanleiding van het werk van Weininger opwerpt, las ik het uiteindelijk met plezier uit.
Meer over dit boek in een recensie bij Max Pam: Wie een jood is, beslist Arnon
Reacties
Ik neem deze gedachten of temminste de gedachte of deze gedachten zo merkwaardig zijn minstens zo serieus. Hetgeen ik zojuist gelezen hebt, doet mijn grondvesten trillen zodat ik serieus naar het boekje op zoek ga.
De vraag waaraan of aan wie ik mijn identiteit ontleen houdt me toevallig of minder toevallig vrij sterk bezig.
Ik wil graag aannemen dat ik de schrijver van mijn verhaal ben en naast het spelen van de hoofdrol ook nog eens de regie voer.
Toch bekruipt mij regelmatig het gevoel dat dit schijn is en dat zelfs mijn verhaal voor een belangrijk deel door mijn mede spelers wordt gewijzigd, zodat er van mijn orgineel uiteindelijk weing overblijft.