Fortuyn

In De Volkskrant staat donderdag een artikel over de terugkeer van de maatschappij in het theater naar aanleiding van een studie uit Maastricht. 's Avonds ga ik naar de voorstelling Fortuyn van Helmert Woudenberg. Over het leven en de dood van Pim Fortuyn. Is dit politiek theater, vraag ik me al van tevoren af. Dat is het niet. Woudenberg schetst in zijn voorstelling een biografisch portret van Pim Fortuyn in de ik-vorm. Dat past goed die ik-vorm. Wat naar voren komt is een narcistische persoonlijkheid die alles op zichzelf betrekt. Kwaliteiten of tegenstand, alles draait om de figuur van Pim in de prachtige monoloog. Wat kan die man toneelspelen! Van tijd tot tijd probeer ik even te bestuderen hoe hij het hem flikt, maar direct daarna word ik weer meegezogen in het verhaal. Twee uur lang met tussendoor een pauze van twintig minuten houdt Woudenberg ons aan zijn lippen gekluisterd. Hier past niets anders dan bewondering voor zoveel vakmanschap.

Een stukje dansvloer, voor de pauze wit, na de pauze rood, een stoel, voor de pauze rood, na de pauze wit en een klein tafeltje met een karaf en een glas water, is alles wat hij nodig heeft. Een kleine verandering in kleding, voor de pauze in hemdsmouwen met bretels, na de pauze geheel in krijtstreeppak. Ongemerkt gaat Woudenberg van verteller, zichzelf, over in Pim. Met als hoogtepunt de beroemde vergadering bij een lid van Leefbaar Nederland thuis naar aanleiding van het Volkskrant-interview, waar Pim uit die partij stapt en zijn eigen partij, de Lijst Pim Fortuyn, opricht.

Ik leer een hoop nieuwe dingen over de achtergronden van Fortuyn en Woudenberg brengt ze op spannende wijze. De ontluikende homoseksualiteit, de botsing met zijn vader hierover, de botsing met een zekere Mieke over de OV-studentenkaart, de relatie met ene Arie, allemaal mooie verhalen die de achtergrond, waar kwam Pim vandaan en waar wilde hij naartoe, verduidelijken, helder maken.

Aan het einde laat hij Fortuyn vlak voordat hij wordt doodgeschoten, terwijl hij wegloopt uit de radiostudio, nog even nadenken over de dood van zijn beide ouders, een slimme truc, wij weten dat het moment bijna daar is, Fortuyn nog niet. Dat is theater, de werkelijkheid naar je hand zetten en daarmee weten te ontroeren en je tot nadenken aan te zetten.

Hier staat een man die emotioneel betrokken is bij de voorstelling die hij geheel in zijn eentje heeft gemaakt, tekst, regie en spel. Hij moet ongelooflijk veel research gedaan hebben om de voorstelling te kunnen maken. Het is dan eigenlijk niet verbazingwekkend hoe geroerd Woudenberg zelf is bij het in het ontvangst nemen van het daverende applaus tot besluit.