Emmanuel Carrère: D'autres vies que la mienne

“Alle gelukkige huwelijken zijn hetzelfde” schreef Tolstoi in de eerste regel van Anna Karenina. Dat is het enige kleine bezwaar dat kleeft aan dit boek van Emmanuel Carrère, zijn een na laatste. Hij werd beroemd met boeken als De Sneeuwklas en De tegenstander. (L'adversaire, dat laatste boek werd zelfs twee keer verfilmd, onder originele titel en als L'emploi du temps. Het gaat over een man die zijn hele leven bij elkaar liegt en die als de leugens dreigen uit te komen zijn gezin vermoordt.)

Maar gingen die twee boeken over slechte mensen, dit boek gaat over goede mensen. En zoals toneelspelers het veel fijner vinden om slechterikken te spelen, zo is het vaak ook spannender om over slechterikken te lezen. De inktzwarte krochten van de ziel trekken meer aandacht dan de vrolijke kleuren van het geluk.

Niet dat dit boek over geluk gaat. Integendeel, het gaat over leven en dood, over ziekte, armoede, recht en onrecht en bovenal over de liefde. Maar het zijn de positieve karakters die minder tot de verbeelding spreken dan de negatieve karakters uit de andere boeken.

Het boek begint reuze spannend als een ooggetuigeverslag van de tsunami in 2004. Carrère verblijft op Sri Lanka en is daar getuige hoe een bevriend stel hun enige dochter Juliette verliest. De grootvader van het dochtertje die mee is op vakantie en met haar aan het zwemmen was toen ze verdween, vindt haar dood terug in het ziekenhuis. Maar daarna verdwijnt het stoffelijk overschot opnieuw en begint een moeizame tocht om het terug te vinden.

De schrijver verhaalt over zijn tegenstrijdige gevoelens, zijn twijfels over de houdbaarheid van zijn eigen liefde voor Hélène met wie hij zelf op vakantie is, afgezet tegenover de liefde van de ouders van Juliette. Naar aanleiding van deze grote ramp komt hij tot de conclusie dat hij wil dat Hélène bij hem is als hij sterft of bij haar wil zijn als zij de laatste adem uitblaast. De grote golf heeft ook zijn leven niet onberoerd gelaten.

Hij vervolgt zijn verhaal enige tijd later wanneer een zus van Hélène op sterven ligt. Kanker. Na het overlijden van deze Juliette, want ook deze moeder van drie kinderen heet Juliette, worden ze uitgenodigd door haar naaste collega Etienne. De schrijver is onder de indruk van zijn verhaal en besluit het leven van Juliette te gaan vastleggen in een boek,volgens hetzelfde procedé dat hij eerder heeft toegepast bij De tegenstander. Hij wil een positieve versie maken van dat boek.

Ergens in het midden van dat verhaal zakte het boek voor mij enigszins in. Juliette is rechter bij het kantongerecht en ondanks het feit dat het interessant is hoe Carrère haar werk beschrijft is de geschiedenis van Juliette ondanks de grote dramatiek, ze is immers moeder van drie dochters, te weinig bijzonder. Het is reality-tv in boekvorm, een documentaire in boekvorm. Dat was De tegenstander ook en het verhaal van de grote golf is dat eveneens, maar door het bijzondere van die gebeurtenissen spreken de kleine verhalen binnen een groot verhaal meer tot de verbeelding.

In beide gevallen is de dood onrechtvaardig, komt plotseling en is onvermijdelijk, maar het verhaal van Juliette is alledaagser. De beschrijving ervan, door middel van interviews met de direct betrokkenen, kon mij niet overal evenveel boeien. Andere levens dan het mijne, de titel geeft de afstand aan tussen de schrijver en de personages waarover het gaat.

Aan het einde van het boek wordt dan het kind van Hélène en de schrijver geboren en trekt hij alle lijntjes uit het voorgaande bij elkaar. Daarmee maakt hij het verhaal rond en dat einde, dat net als het begin over de schrijver zelf gaat, maakte dat ik het boek toch nog tevreden weglegde. Ondertussen is alweer een volgend boek van Emmanuel Carrère verschenen, Limonov. Opnieuw een documentaire, maar volgens de recensies spannend als De graaf van Monte Cristo. Ik verheug me er al op ook dat te lezen. Ondanks de tekortkomingen is D'autres vies que la mienne zeker een aanrader, een meer dan bovengemiddeld boek.