Alberto Moravia: Vrouw van Rome

Dit Vrouw van Rome is weer zo'n boek dat minstens twintig jaar bij mij in de boekenkast heeft gestaan. Ik ben blij dat ik het er nu uiteindelijk uit heb genomen en het heb gelezen. Aanleiding was ons reisje naar Rome. Op weg naar en van en in Rome las ik een pagina of honderd en vreemd genoeg kwam in dat gedeelte geen enkele referentie voor naar een aanwijsbare plaats in Rome. Dat kwam pas ergens na pagina 200. Nu kun je die plaatsen achteraf makkelijk opzoeken op Google Maps en zo bepaalde plaatsen in het boek traceren en zelfs met streetview bekijken. Zo woont Giacomo in een straat in de buurt van het Vaticaan en de Engelenburcht en is er in het boek een moord gepleegd op een juwelier in een straat niet al te ver van het hotel waar wij logeerden. Verder heeft het boek toch niet echt veel met Rome te maken. De Italiaanse titel is La Romana, de Romeinse, en die titel past beter bij het boek.

De Vrouw van Rome gaat over Adriana, een eenvoudige volkse vrouw die samenleeft met haar moeder, een naaister. Op de eerste pagina's van het boek neemt haar moeder haar mee naar een schilder omdat ze een mooi lichaam heeft: grote borsten, brede heupen en een slanke taille, geknipt om te dienen als naaktmodel. Ze is dan pas zestien jaar en blijkbaar niet preuts want ze doet wat haar moeder zegt. Die hoopt dat Adriana op deze manier een rijke vent aan de haak zal slaan en waarschuwt haar het niet met een schilder aan te leggen. Dat doet ze niet maar ze wordt verliefd op een chauffeur, Gino. Dit is haar eerste liefde en de eerste man in haar leven. Het verhaal draait rondom de vier belangrijkste mannen in haar leven: de chauffeur Gino, de politieman Astarita, de student Mino (Giacomino) en de moordenaar Sonzogno.

De eerste man met wie Adriana hoopt te trouwen en een gezinnetje te bouwen blijkt uiteindelijk niet echt betrouwbaar en nadat ze iets heeft gehad met Astarita die vreselijk verliefd is op Adriana, maar op wie zij niet verliefd is. Als de relatie met Gino afloopt gaat ze 'het leven' in, 'de baan op', ze wordt prostituée.

Ik bleef een tijdje met open ogen liggen, in het donker, zonder ergens aan te denken. 'Ik ben een hoer,' zei ik tenslotte hardop, om te zien wat voor indruk dat op mij maakte. Het scheen helemaal geen indruk op me te maken. Ik deed mijn ogen dicht en sliep bijna dadelijk in.

Bovenstaande geeft een indruk van de nuchtere kijk op het leven die Adriana heeft. Qua levensbeschouwing is het boek een kind van de tijd, de tijd van het existentialisme. Soms enigszins cynisch, het leven heeft geen zin, God is dood en in iedereen probeert er op zijn manier iets van te maken maar dat loopt niet altijd zoals je wilt.

De verhouding die Adriana met Astarita heeft wordt gespiegeld in haar relatie met Mino. In dit geval is zij degene die hem tot liefde probeert te dwingen, zonder al te veel succes. Mino lijkt op de lafaard Garcin uit Huis Clos (Met gesloten deuren) van Sartre. Een politiek activist zonder ruggegraat die bij de eerste de beste arrestatie doorslaat en zijn kameraden verraadt.

Het meest bijzondere en mysterieuze karakter in het boek is Sonzogno. Een vriend van Gino die door Gino gevraagd wordt om de gouden poederdoos te gelde te maken, die Adriana in een opwelling uit het huis van de meesteres van Gino heeft gestolen. Deze poederdoos speelt als levenloos personage eveneens een belangrijke rol in de roman.

Ik voelde de angst niet zozeer in mijn leden, die me nog wel gehoorzaamden, al was het dan vol afkeer, maar meer van binnen, diep in mijn schoot, die zich leek te sluiten en met walging de omarming scheen te weigeren. Eindelijk nam hij me en ik had een gevoel van genot dat door de omarming zwart en gruwzaam leek en ik kon niet nalaten een luide, langgerekte en klaaglijke kreet te slaken in dat duister, alsof de laatste omklemming niet die van de liefdesdaad maar van de dood was geweest, en mijn kreet die van het leven, dat uit mij week , niets als een ontzield en mishandeld lichaam achterlatend.

Bovenstaande schrijft Adriana over hoe ze met Sonzogno de liefde bedrijft. Daarna vertelt hij haar over de moord die hij heeft gepleegd. Adriana is nieuwsgierig en wil alle details weten. Nog twee keer komt Sonzogno daarna terug. De tweede keer om haar ten huwelijk te vragen en de derde keer om wraak op haar te nemen omdat hij denkt dat ze hem bij de politie heeft aangegeven. Maar het geheimzinnige verbond dat er tussen deze twee personages is en dat slechts in drie scènes wordt geschetst vind ik intrigerend. Het deed me denken en riep echo's op van het verbond dat er is tussen Lutter en De Mooie Onbekende in het stuk De Mooie Onbekende.

Een mooi boek dat een beter omslag verdient dan dit. Dick Bruna heeft een groot aantal prachtige omslagen gemaakt voor de Zwarte Beertjes-reeks maar dit omslag had zo'n beetje elk willekeurig boek kunnen sieren en heeft totaal niets met de veel duisterder inhoud te maken.