Thomas Mann: Bekentenissen van den oplichter Felix Krull

Thomas Mann staat bekend als nogal serieuze en ernstige schrijver van lijvige boeken als De Toverberg, Dr Faustus, Lotte in Weimar en Joseph en zijn broers. Dit Bekentenissen van den oplichter Felix Krull is een stuk lichter van aard. Vreemd genoeg is dit boek het boek waar Thomas Mann het langst aan heeft gewerkt. Het boek dat ik zojuist heb uitgelezen stamt uit 1911 en is een novelle van iets meer dan 200 pagina's. In de vijftiger jaren van de vorige eeuw hervatte Thomas Mann het werk aan dit boek en publiceerde vervolgens in 1954 het eerste deel van de memoires van Felix Krull. In plaats van twee boeken bevat dit eerste deel drie boeken. Eindigt de eerste versie na de dienstkeuring van Felix Krull, vlak voor zijn vertrek naar Parijs, de uitgebreide versie van 1954 eindigt in Lissabon.

Het bijzondere van deze eerste versie is dat Felix het eigenlijk niet eens tot oplichter brengt. Wat hij doet zijn meer vingeroefeningen voor zijn latere carrière. Het boek had even zo goed Felix Krull's Lehrjare kunnen heten want het concentreert zich op de jeugd van de titelheld. Als hij daadwerkelijk de wijde wereld instapt houdt het verhaal op.

Wat meteen opvalt is de wijdlopige stijl van Thomas Mann. In prachtige volzinnen worden de ideeën van de jonge held door hemzelf opgetekend. Hij groeit op als de zoon van een schuimwijnfabrikant in het Duitse Rijnland. Een vrolijk leven waarbij de sprankelende wijn overmatig vloeit. Al jong traint hij zich in de controle van zijn fysiek en wordt hij al jong in al zijn schoonheid geportretteerd door zijn peetoom de heer Schimmelpreester, tevens zijn beschermheer en goede vriend van de familie.

Helaas komt aan het goede leven een einde als de wijnfabriek bankroet gaat en vader en directeur Engelbert Krull als gevolg daarvan een einde aan zijn leven maakt. De resten van het gezin, moeder, dochter en zoon, verspreiden zich. De zuster van Felix, Olympia, gaat carrière maken als zangeres, moeder en zoon vestigen zich vooreerst in Frankfurt waar moeder een pension begint.

Felix dwaalt 's middags door de grote stad en vergaapt zich aan de vele rijk gevulde etalages. Pagina's lang geeft hij beschrijvingen van wat daar allemaal is te zien zonder dat het ook maar een moment langdradig wordt. Bewijs van de fenomenale stijl van Thomas Mann. Maar als een zwaard van Damocles hangt hem de dienstkeuring boven het hoofd. Zijn peetoom heeft voor hem een aanstelling in een Parijs' hotel geregeld maar daar kan hij pas beginnen als hij is afgekeurd voor de militaire dienst.

Ondanks het onbevredigende einde, plotsklaps midden in het verhaal, een intrigerend boek dat me doet verlangen naar meer. Gelukkig is dat meer aanwezig in de lange versie die ik te zijner tijd zeker ga lezen.