Marjolijn van Heemstra: Garry Davis

Ik wist niet wie Marjolijn van Heemstra is. Ik wist niet wie Garry Davis is. Maar het RO Theater (samen met Frascati) liet de eerste een voorstelling maken over de tweede en nu weet ik zo ongeveer wie beide zijn. De eerste, Marjolijn, is een gedreven jonge theatermaakster die een geweldige voorstelling heeft gemaakt over de tweede, de allereerste wereldburger, nu 91 jaar oud en als ongewenste vreemdeling levend in Amerika. 

Een stukje historie. Garry Davis was musicalacteur toen tijdens de tweede wereldoorlog zijn broer sneuvelde. Hij nam dienst als piloot van een bommenwerper en bombardeerde een groot aantal Duitse steden waarbij hij duizenden slachtoffers maakte. Daarvoor schaamde hij zich achteraf zo dat hij in Parijs zijn Amerikaanse paspoort verscheurde. Hij geloofde niet meer in natiestaten die elkaar bestrijden en maakte zelf een wereldpaspoort. Hij kreeg vele medestanders, o.a. Einstein, Gide en Camus. Samen met Camus drong hij binnen bij de Verenigde Naties en pleitte voor opheffing van de staten. Het gevolg daarvan was dat de VN kwamen tot de Verklaring van de Universele Rechten van de Mens. Daarin staat onder andere dat iedere burger het recht heeft zijn land te verlaten en er terug te keren. Davis reisde met zijn wereldpaspoort de wereld rond. Werd soms opgesloten, het land uitgezet, maar toch zijn er ondertussen ekele duizendtallen wereldburgers met een wereldpaspoort. Waaronder Marjolein van Heemstra.

Als derde aflevering van een drieluik over de verbondenheid van mensen in de wereld wilde zij graag naar een vriendin in Beiroet reizen met het wereldpaspoort. Haar vriendin uit Beiroet was het niet gelukt de omgekeerde reis te maken, vanuit Beiroet naar Nederland. Nederland is namelijk één van de moeilijkste landen om binnen te komen, een land met uiterst goed gesloten grenzen. Daarom meldde Van Heemstra zich met een ticket Beiroet en het wereldpaspoort bij de balie van Schiphol.

Daarvoor al had ze een aantal gesprekken met Garry Davis in Amerika over zijn gedachtengoed. Daarna wilde ze een documentaire voorstelling maken over zijn ideeën en haar belevenissen op Schiphol. Davis was het absoluut niet met haar eens. Hij was tenslotte van oorsprong musicalacteur en hij vond dit geen theater. Na het zien van de voorstelling dacht ik: hij heeft gelijk.

Het RO Theater gaf Van Heemstra als eindregisseur Jetse Batelaan, de vertrekkende regisseur van het RO. Ook hij vond dat Garry Davis gelijk had en voegde een aantal van zijn eigen theatrale vondsten toe aan het eindresultaat. Zo komt Marjolijn van Heemstra op in een gouden pak en zingt ze zelfs een liedje met een ukelele.

Dat eindresultaat is zoals ik in de eerste alinea al schreef een geweldige voorstelling die je aan het denken zet. Over vrijheid, over het waarom van grenzen, en ook nog eens over theater. Want ook een grensbewaker speelt een rol, is een acteur in een mooi pak. Prachtig gemaakt, intelligent, grappig, goed geacteerd. Van Heemstra is een aanwinst voor het RO Theater en ik ben nieuwsgierig naar de andere twee delen van het drieluik die hoogstwaarschijnlijk in het najaar in Rotterdam te zien zijn.