Martin Koomen: Sherlock Holmes, een inleiding

Sherlock Holmes is nog steeds één van de meest populaire superhelden aller tijden. Op de lijsten van meest gedownloade boeken op de website van Gutenberg.org staat hij bijna voortdurend in de toptien, niet alleen in het Engels, maar ook in het Frans en in het Duits. Nog onlangs werden twee nieuwe films over Sherlock Holmes gemaakt (heb ik niet gezien), en onlangs zag ik op de Belgische televisie een aflevering van een serie over een Sherlock Holmes in de moderne tijd. Ook ik hou van de bovenmatig intelligente speurder. Naast Maigret natuurlijk, mijn andere favoriet.

Dit dunne boekje Sherlock Holmes, een inleiding, van Martin Koomen, geeft inzicht in het waarom van de populariteit van de meesterdetective en geeft hij een beknopte biografie van de auteur, Sir Arthur Conan Doyle. De laatste had het niet altijd makkelijk. Eigenlijk wilde hij schrijver zijn van historische romans zoals Ivanhoe van Sir Walter Scott, maar hij werd beroemd met de boeken die hijzelf niet als zijn beste werk beschouwde. Zoals Lewis Carroll die liever beroemd geworden was als wiskundige dan als schrijver van Alice in Wonderland.

Sir Arthur Conan Doyle liet zijn held doodgaan maar wekte hem later toch alsnog weer tot leven. Hij liet vele slordigheden en kleine fouten in de verhalen staan omdat hij ze toch niet als echt belangrijk beschouwde. Dat laatste neemt niet weg dat de fans van Sherlock Holmes er nog steeds van genieten. Ook geeft Martin Koomen inzicht in hoe ons beeld van het klassieke Sherlock Holmes is ontstaan zonder dat dat kostuum zo door de schrijver werd beschreven in de verhalen zelf. Illustratoren, acteurs en filmmakers schiepen het beeld dat wij nu van Sherlock Holmes hebben.

Daarnaast vertelt Martin Koomen over Doyles interesse in spiritisme, over zijn liefdesleven, zijn avonturen als arts in Zuid-Afrika tijdens de Boerenoorlog, en schetst daarmee het tijdsbeeld waarin Holmes ontstond, de voorbeelden (o.a. De moord in de Rue Morgue van Edgar Allen Poe) en de geschiedenis van de man die hem bedacht. Daarmee laat hij zien dat Holmes een product is van zijn tijd en één van de redenen van zijn hedendaagse populariteit is dat wij romantisch naar die tijd terugverlangen.

Dat laatste bracht mij boeken als Superman van Alfred Jarry en Also sprach Zarathustra van Friedrich Nietszche in de herinneringen. Uit dezelfde tijd en ook met een superman of een Übermensch als hoofdpersoon. Maar ondanks dat Sherlock Holmes gezegend is met een bovenmenselijk brein, toch blijft hij een mens met zwakheden en juist dat laatste maakt hem, net als Maigret van Simenon, ook voor ons aantrekkelijk.