RO Theater: Van Waveren

Het lijkt er op dat de meeste recensenten van de Nederlandse dagbladen fans zijn van Alice Zandwijk en ik niet (meer). Net als bij Vreugdetranen drogen snel zijn de recensies over Van Waveren lovend  Opnieuw ben ik niet onder de indruk. De beginmonoloog is fantastisch, de eindmonoloog van Sanne den Hartogh als zoon Guido idem dito. Maar daartussendoor zwalkt de voorstelling. Is het omdat er twee schrijvers aan het werk geweest zijn? Ik word in ieder geval niet geraakt door het toch dramatische verhaal. Met name de geschiedenis van de oom Frank, gespeeld door Herman Gillis, en zijn vrouw (Fania Sorel) is schrijnend maar komt bij mij niet als zodanig over. Terwijl oom Frank successen heeft met het bedrijf in Duitsland moet zijn Joodse vrouw onderduiken in Nederland, op de vlucht voor dezelfde nazi's waar haar man zaken mee doet.

Door de voorstelling ben ik benieuwd geworden naar de documentaire waarop die gebaseerd is, De Van Waveren Tapes. Die is nog steeds te bekijken op HollandDoc. Filmer Wim van der Aa vindt op een rommelmarkt een stapel geluidsbanden. Hij is een filmer die veelal gebruik maakt van zogenaamde found footage en is benieuwd. Het zijn de tapes van Guido van Waveren, door zijn moeder niet helemaal goed bij zijn hoofd verklaard, zoon van een ooit rijke familie van bollentelers uit Noord-Holland. Hij gaat op zoek naar zijn geschiedenis, beneiuwd naar hoe het zo gekomen is. De gesprekken die hij voert neemt hij op. Ook neemt hij telefoongesprekken met zijn vriendin Nellie op. Die zich daar niet van bewust is. Het leven van Guido eindigt als zijn lichaam wordt gevonden in een Amsterdamse gracht. Van der Aa maakt er een spannende documentaire van, gaat op zoek naar nabestaanden en gebruikt als beeldmateriaal found footage en beelden van zichzelf aan de telefoon. De spanning die de voorstelling mist voel ik wel in de documentaire. De documentaire beperkt zich tot een veel kleiner verhaal en gaat daar veel dieper op in.

Ik begrijp de fascinatie van Alice Zandwijk voor dit verhaal. Zij wil de geschiedenis van de familie vertellen als een familiedrama vergelijkbaar met Koning Lear of de Gebroeders Karamazov, twee verhalen die zij eerder regisseerde. Waar die twee verhalen ijzersterk zijn en meer dan honderd jaar na dato nog steeds worden verteld, zou het mogelijk kunnen zijn dat in dit verhaal ook zo een mooi toneelstuk verborgen ligt. Zoals ik het nu ervaren heb vond ik dat niet. Maar misschien heb ik ongelijk en hebben al die recensenten, toch ook doorgewinterde theaterliefhebbers, het gelijk aan hun zijde en herbeleven over honderd jaar onze nakomelingen nog steeds de familiegeschiedenis van de Van Waverens.