Helena Janeczek: Het meisje met de Leica

Voordat ik op vakantie ging nam ik me voor de twee boeken over Gerda Taro te lezen. Het meisje met de Leica en Après Gerda. Het eerste las ik helemaal uit en in het tweede kwam ik tot de helft. Het tweede ontdekte ik vorig jaar in een boekwinkel in Frankrijk. Mijn vrouw heet Gerda en ik was verbaasd in Frankrijk, in het Frans, een boek over Gerda te vinden. Voor die tijd had ik nog nooit van Gerda Taro gehoord. Wel van de fotograaf Robert Capa, haar partner.

Beide boeken gaan dus over dezelfde persoon en hebben bijna dezelfde structuur, drie delen, en vullen elkaar aan. Helena Janeczek voegt nog een inleiding en een uitleiding toe maar het hoofdbestanddeel van haar boek zijn de drie delen die elk vanuit een ander personage over Gerda vertellen. Het eerste en het laatste deel vanuit het oogpunt van twee mannen die allebei een affaire met Gerda hebben gehad, de een iets korter dan de ander, het middelste deel vanuit dat van haar vriendin Ruth. In deel één en drie is het 1960 en kijken de mannen terug, in deel twee is het 1937 en is Gerda net gestorven.

Willy en Georg, de twee mannen, hebben ondertussen allebei een carrière in de wetenschap gemaakt en de eerste woont in Buffalo, New York, de ander in Rome. Het verhaal van Ruth speelt in Parijs waar Gerda is begraven en waar zij, haar vrienden en collega's zich zorgen maken over het lot van Robert Capa.

Wie was Gerda Taro? Gerda heette oorspronkelijk Gerta Pohorylle, kwam uit Polen en groeide op in Leipzig. Met de opkomst van het fascisme vertrekt ze naar Parijs waar ze de Hongaarse fotograaf André Friedmann ontmoet. Hij leert haar fotograferen, ze bedenken de artiestennamen Robert Capa en Gerda Taro voor zichzelf en worden oorlogsfotograaf tijdens de Spaanse burgeroorlog. Daar komt Gerda onder een tank, overlijdt en wordt zo als eerste vrouwelijke fotograaf slachtoffer tijdens het uitvoeren van haar werk.

De drie centrale delen van het boek zijn knap geschreven, wisselen voortdurend tussen het heden van 1960 en het verleden van de periode waarin de hoofdpersonen Gerda hebben meegemaakt. Zo wordt een mooi portret geschilderd van een vrijgevochten, idealistische en tegelijk stijlvolle en knappe vrouw. Het eerste deel is een korte inleiding aan de hand van foto's waarin de schrijfster zelf een beeld schetst van hoe zij Gerda en Robert ziet, het laatste deel vertelt nogal uitvoerig over een aantal bijfiguren uit de verhalen van Willy, Ruth en Georg, maar ook over de persoonlijke fascinatie van schrijfster Helena Janeczek met de figuur van Gerda Taro.

Nu verder lezen in Après Gerda waarin romanschrijver Pierre-François Moreau fotograaf Robert Capa in de ik-vorm laat vertellen hoe het hem vergaat nadat Gerda is overleden. Dat verhaal begint op de vrachtboot die hem naar New York brengt.

View all my reviews