Martin Bril: De kleine keizer

Dit boek, De kleine keizer van Martin Bril, lees ik als tussendoortje. Een erg mooi tussendoortje, dat wel. Eigenlijk ben ik aan het lezen in Oorlog en terpentijn van Stefan Hertmans maar dat is moeilijk en zwaar. Als ik naar Antwerpen reis ontdek ik dat ik mijn boek vergeten ben en pak het dunne boekje van Martin Bril van het stapeltje boeken dat op mijn kantoor op het bureau ligt en stop dat in mijn tas. In de trein begin ik te lezen.

Het verslag van een passie noemt Martin Bril dit boek. Dat is het ook. Zoals sommige mensen stripboeken verzamelen zoals ik vroeger deed, of sigarenbandjes of suikerzakjes, zo is dit boek een verzameling van weetjes over Napoleon. Observaties met de eigenzinnige blik van Martin Bril, zijn geheel eigen kijk die helaas als gevolg van zijn vroegtijdige dood gemist wordt.

Zoals de beschrijving van de Napoleonsbaan in Limburg, een weg zoals er nog maar weinig over zijn in Nederland.

... (De Napoleonsbaan) voert langs dorpen met stugge namen als Heide, Haelen, Neer, Hei en Kessel, van die plaatsen waar de huizen zijn opgetrokken uit donkerbruine bakstenen en voorzien van donkerbruine, metalen rolluiken. (...) Bij Ittervoort heeft de weg een beruchte bocht met zware, oude eikenbomen; daar wil de jeugd op zaterdagavond nog wel eens tegenaan knallen. (...) Afgezien van de verkeersveiligheid en de overlast die de weg veroorzaakt bij de mensen die erlangs wonen, is de Napoleonsbaan ook een mooie weg. Hij herinnert aan hoe Nederland was voor de snelweg zijn intrede deed, en dorpen en steden veranderden in afslagnummers.

Behalve het eerste hoofdstuk en het hoofdstuk over de slag bij Waterloo die mijns inziens bestaan uit nogal langdradige opsommingen blijkt hier weer eens uit hoe goed Martin Bril was op de korte baan, het korte stuk, de column. Het stukje over de Napoleonsbaan heeft weinig met Napoleon zelf te maken maar is een klein juweel van iemand die gefascineerd is door alles wat met Napoleon te maken heeft. De vrouwen en minnaressen, de paarden, de veldslagen, de schilderijen en de schilders, het is een kaleidoscopisch verslag van een passie.

Een passie die ik me goed kan voorstellen. Als je er eenmaal op let kom je Napoleon overal tegen. De afgelopen week bezochten we Leuven en Mechelen en kwamen op een fietstocht in de omgeving een B&B tegen die Napoleon's bed heet. In een boekhandel te Mechelen lag een boek met als titel De piemel van Napoleon. 

De foto bij dit stukje maakte ik een aantal jaren geleden in Normandië, een ruiterstandbeeld van Napoleon. Zelf werd ik tijdens die vakantie getroffen door de vele plekken die met Flaubert te maken hadden. Zijn geboortehuis in Rouen, een groot standbeeld in Deauville en het plaatsje Ry. Waar de 'echte' Madame Bovary woonde en waar een ongelooflijk kneuterig museumpje was ingericht met als hoogtepunt, of zo je wilt dieptepunt, zes met kleine poppetjes nagebouwde sleutelmomenten uit de roman. Het knutselwerkje van een fan.

Zoals Martin Bril zegt: Een man moet een hobby hebben, een passie, een hartstocht - iets waarin hij zichzelf tegenover zijn vrouw kan bewijzen. Een schitterend opgeruimd schuurtje (met ieder stuk gereedschap keurig op zijn plekje), een zelf aangelegde wastafel, een puik opgepoets automobiel, een boekenplank die recht hangt, een vis van enkele meters - dat zijn de dingen waar het vrouwen om gaat; dan kunnen ze trots zijn op hun manneke.

Mevrouw Bril kan trots zijn op haar overleden man.