Frits M. Woudstra: Blijvend ontgoocheld

Een kind dat zijn ouders verliest is een wees. Iemand die zijn partner verliest is weduwe of weduwnaar. Maar voor ouders die hun kind verliezen, daar zijn geen woorden voor.

Vandaag, 25 augustus, zou Lucas vijfentwintig jaar geworden zijn. Maar in december gooide hij zichzelf in Diemen voor een trein. Zijn vader Frits, met wie ik al sinds de kunstacademie in Enschede bevriend ben, schreef een boek vol met de gedachten die hem door het hoofd spookten sinds de dood van hun enige zoon. Dat boek heb ik vandaag op wat zijn verjaardag had moeten zijn, van voor tot achter gelezen. 'Blijvend ontgoocheld' heet het en bestrijkt de periode vanaf de zelfmoord tot een half jaar daarna in juni.

Er staan ontroerende verhalen in. Over hoe het nu incompleet geworden gezin, vader, moeder en dochter, in gezelschap van een oom en een tante, de as verstrooit op een berg in Spanje. Maar er zijn ook losse gedachten. Twijfels. Observaties, bijvoorbeeld van de gewonde jas waarin Lucas stierf. Waarvan Anouk, de moeder, foto's maakt. Veel van de verhalen stonden al op het weblog Leven na Lucas, sommige verhalen ontbreken en andere zijn nieuw.

Ik denk nog vaak aan Lucas. Soms komt een herinnering boven zoals het beeld van een enigszins wanhopige Lucas achter in de tuin van het tuinhuisje van zijn ouders in Driemond. Een zoekende twijfelende jongeman. Intelligent. Sportief. Zacht en hard tegelijk. Zijn vader spreekt over de verdwijning. Ook tijdens zijn leven deed Lucas al pogingen te verdwijnen. Er niet te zijn in gezelschap. Maar steeds komt hij in de herinnering terug op onverwachte momenten. Ook bij ons. We missen hem.

Als we door Barcelona lopen staan we ineens voor een modezaak die Lucas heet. Zijn opa Egon had ooit een modezaak in Enschede. Woudstra's Modehuis. Voor het Museo d'Arte Contemporanea Barcelona wordt druk gestunt met skateboards. Hier had Lucas tussen moeten staan, zegt mijn lief. Zo dragen we de herinnering aan hem met ons mee de wereld rond.

Ik luister als een soort eerbetoon naar OK Computer, de lievelings-cd van Lucas. IJle en soms duistere muziek van Radiohead, gedragen door de klaaglijke stem van zanger Thom Yorke. Een twijfelaar en een zoeker, net als Lucas, net als de vader die op zoek blijft naar het waarom. Heeft Lucas in de dood gevonden wat hij zocht? We weten het niet. Hopelijk.

In de laatste aflevering van Zomergasten vertelt David van Ruybrouck over het grote aantal zelfmoorden in Vlaanderen in precies dat gebied waar de Eerste Wereldoorlog honderd jaar geleden een record aantal slachtoffers eiste. Volgens mijn lief ligt dat aan de plek zelf. Schuldige plaatsen noemt Armando dat. Van Ruybroeck heeft bewondering voor de ouders die gestopt zijn een verklaring te zoeken. Want die zal nooit gevonden kunnen worden. Wijsheid noemt hij dat, die komt met de jaren.