Jean Echenoz: Hardlopen

Hardlopen gaat over hardloper Emil Zátopek, bijgenaamd De Tsjechische Locomotief, en is de tweede in een korte reeks van drie biografische romans van Jean Echenoz. De eerste gaat over de Franse componist Maurice Ravel en heeft diens achternaam als titel, de laatste, Flitsen, gaat over de uitvinder Nikola Tesla. Na het lezen van de eerste van deze serie over de laatste jaren van Ravel in de Verenigde Staten, haakte ik af als volger van het werk van Echenoz. Ik vond dat boek te somber en het kon me maar niet boeien. Au piano, de dikke roman die er aan voorafging vond ik fantastisch en misschien had dat er mee te maken dat de opvolger alleen maar kon tegenvallen.

Pas met 14 dat ik moest lezen omdat ik bezig was met een theaterstuk over de Eerste Wereldoorlog haakte ik opnieuw aan als fan van Echenoz waarvan ik tot dan toe van Lac tot en met Ravel alle zeven achtereenvolgende romans had gelezen.

De carrière van Zátopek begint in de Tweede Wereldoorlog tijdens de bezetting van Tsjechië door de Duitsers. In eerste instantie heeft hij helemaal geen zin om hardloper te worden maar langzamerhand krijgt hij er steeds meer zin in en ontdekt hij dat hij bijna alle wedstrijden waaraan hij meedoet wint. Tot woede van de Duitsers die graag gezien hadden dat de Germaanse renners de beste zouden zijn. Na de oorlog wordt Zátopek een held van de communistische heilstaat, een voorbeeld. Dit hindert hem soms in zijn carrière omdat de leiders bang zijn dat hij tijdens een wedstrijd in het buitenland zal overlopen naar het westen.

Geraffineerd beschrijft Echenoz hoe de geheime dienst hem voortdurend in de gaten houdt, zijn interviews censureert of op essentiële punten anders weergeeft en hem woorden in de mond legt die hij nooit heeft uitgesproken. Ook een hoogtepunt is de pagina met beschrijvingen van diverse wijzen van hardlopen en de manier waarop de held van het verhaal loopt. Tegen alle regels in, alhoewel, dat moet gezegd, hij de uitvinder is van de eindsprint.

Nadeel van dit boek is dat de geschiedenis uiteindelijk toch teveel een 'en toen, en toen' verhaal blijft. Zoals verwacht bereikt de hoofdpersoon op een gegeven moment het hoogtepunt van zijn loopbaan waarna het alleen nog maar bergafwaarts kan gaan, zoals in de loopbaan van elke sportman of -vrouw. Wat Echenoz wel doet is sympathie opwekken voor de hardloper en tonen wat voor innemende man Zátopek was.